Ontwikkeling en beheer van een biodiverse cohousingtuin

Een cohousingtuin aanleggen en beheren op een ecologische manier, hoe begin je eraan? En welk resultaat mag je verwachten? In deze opleiding geven Sam Provoost, ecoloog bij het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) en Andreas Demey, lesgever en expert bij Inverde – beiden bewoners van de cohousing van Vinderhoute – je een unieke inkijk in het ontwerp, het beheer en de ontwikkeling van hun gemeenschappelijke tuin (1,1 ha) gedurende de afgelopen twaalf jaar.  

Deze tuinbiotopen en -elementen komen aan bod: selectief beheerde houtkant, gemengde (bloesem)heg en hagen, bessenhoek, (fruit)bomen, bloemrijk grasland (droog en al dan niet kalkrijk tot nat en matig voedselrijk), bloemrijke ruigte (droog en nat), wadi, natuurlijke vijver en folievijver. De aanleg van de tuin gebeurde volgens Sams tuinvisie die ecologische principes combineert met pragmatiek. Zo zijn alle soorten in de gedeelde tuin ofwel inheems ofwel eetbaar, en werden verschillende belevingshoekjes geïntegreerd (wilgenhut, zitcirkel, speelberg, boomhut).  

Sam en Andreas gaan in op aanleg, beheer en opvolging. Hoe werd de bodem voorbereid? Welke soorten/zaadmengsels hebben ze ingezaaid? Welke struiken en bomen hebben ze aangeplant? Welke maaizones en -tijdstippen hanteren ze? En waarom zagen ze boompjes uit de houtkant? Voor het maaibeheer werken ze samen met maatwerkbedrijf Kiemkracht, dat volgens hun maaiplan de gazons en graslandjes in ontwikkelingsbeheer maait. De hooilandjes, ruigtes en houtkanten beheren de bewoners van de cohousing zelf. Maar hoe pak je dat best aan? Ook dat kom je te weten tijdens deze opleidingsdag. 

De tuin is volop tot ontwikkeling gekomen in de afgelopen twaalf jaar. Tijdens die periode hebben ze heel wat geleerd en bijgestuurd. Waarom pasten ze hun maaiplan aan en met welk resultaat? Hoe ontwikkelen de houtkanten zich? Wat zouden ze anders gedaan hebben met wat ze nu weten? De ontwikkelingen in de tuinflora worden opgevolgd en metingen in peilbuizen geven een idee van de grondwaterstand. Ook de fauna, waaronder dag- en nachtvlinders, libellen en sprinkhanen, wordt geïnventariseerd. Uit al die gegevens wordt de grote meerwaarde voor biodiversiteit in een ruimere omgeving duidelijk. 

Als deelnemer ga je naar huis met praktische tips en ervaringslessen om zelf aan de slag te gaan met tuinontwerp of -beheer, gedeeld of niet. Je leert onder andere hoe je een eenvoudig maaiplan kan opstellen voor een grote tuin en hoe je een tuin elementair faunavriendelijk kan inrichten. 

Deze opleiding kadert in de Green Deal Natuurlijke Tuinen. Zo willen we samen de biodiversiteit in Vlaamse tuinen verhogen.

Voormiddag: theorie

• Toelichting tuinvisie
• Aanleg- en beheerdetails
• Ontwikkeling en monitoring 

Namiddag: excursie 

• Rondgang door de tuin van 1,1 ha
• Toelichting van concrete beheeringrepen
• Ontwikkeling doorheen de jaren 

Mee te nemen

• Lunchpakket en drank 

• Kledij en schoeisel aangepast aan de weersomstandigheden

• Pen en papier 

Cursusmateriaal

• Lesmateriaal kan je downloaden via 'mijn leeromgeving'

Een basiskennis van planten, tuinaanleg en beheer is aanbevolen.  

Deze opleiding is gericht aan: 

• landschapsarchitecten; 

• tuinaannemers; 

• ecologisch adviseurs; 

• (begeleiders van) cohousinggroepen;

• leden van het tuinteam.