Duurzaam bosbeheer: vanuit de praktijk, in de praktijk

Deze praktijkweek is uniek in zijn soort. Je wordt ondergedompeld in bosbeheer met respect voor de natuur, onder begeleiding van mensen met jarenlange ervaring in het vak. Robbie Goris is specialist natuurgetrouw bosbeheer en Filip de Bleeckere is de referentie op het vlak van kettingzaaggebruik bij Inverde.

Je gaat vooral zelf aan de slag in verschillende bosbestanden die op een natuurgetrouwe wijze beheerd worden. Je krijgt geen lange theoretische inleidingen, maar gaat meteen het bos in om veel zelf te doen.

Je maakt kennis met bosverjonging, jongwasverpleging, keuze van toekomstbomen en dunningen aanduiden. En je gaat nog verder. Halfweg de week start je de motorzaag, ga je een dunning uitvoeren, sortiment zagen en wordt het hout uit het bos gehaald met trekpaarden en bosbouwmachines. Verder krijg je heel wat informatie over hout en houtkwaliteit. Enkele boomstammen worden gefileerd met een mobiele zagerij, zodat de inwendige geheimen van het hout opgehelderd worden.

Na deze week begrijp je helemaal wat duurzaam bosbeheer betekent. Logeren kan ter plaatse op een jeugddomein in het bos. De catering is lekker, voedzaam én op basis van ingrediënten uit korte keten landbouw.

Deze opleiding komt in aanmerking voor de KMO-portefeuille waarbij je tot 30% korting kan genieten op het inschrijvingsgeld exclusief btw. Meer informatie lees je hier.

Deze opleiding komt ook in aanmerking voor de erkenningsregeling voor bosexploitanten en kopers van hout in openbare bossen. Als je deze opleiding volgt ben je voor vier jaar vrijgesteld voor het volgen van Permanente Vorming in kader van je erkenning. 

Copyright foto's: Océane de Jong

INHOUD: 

• Doelstellingen en aanpak van het bosbeheer 

• Beheerbenaderingen: boomgericht bosbeheer, Pro Silva, ongelijkvormig hooghout

• Bosverjonging: 

  • Bomen planten en zaaien, individueel en in klumpen 
  • Wildbescherming 

• Jongwasverpleging, ringen 

• Toekomstbomen en dunning aanduiden 

• Vormsnoei en opsnoeien 

• Bosexploitatie: 

  • vellen met de motorzaag in dunning 
  • kabelondersteunde vellingen 
    • met boslier 
    • met bijtreklier op rupsen 
  • demonstratie hout uitslepen met paard en met boslier, uitrijden van sortimenten 
  • ruimingspistes en bodemkunde 

• Brandhout zagen en klieven 

• Hout meten - beoordeling van houtkwaliteit met behulp van een mobiele zagerij

Deze opleiding omvat vijf lesdagen en twee avondprogramma's (dag 2 en 3).  De theorie wordt kort toegelicht, de nadruk ligt op praktijk.  

DAG 1: 

Voormiddag: 

Ontvangst met warme drank 

Inleiding en overzicht van de week 

Start van een bosexcursie

• Oude grove den met spontane vestiging loofhout in nevenetage

• Wildschade aan plantsoen  

• Aanplant zomereik van 2000 bekijken (gedund rond toekomstbomen in 2020) 

• Klumpen van zevental jaren oud 

• Natuurlijke verjonging linde  

Lunch wordt verzorgd in het bos 

Namiddag: 

Plantwerk:

• Kwaliteitscriteria bij plantwerk 
• Individueel en in klumpen 
• Wildbescherming 
• Zaaien 

We bezoeken de mobiele zagerij met uitleg over houtkwaliteit. Er worden planken gezaagd zodat je de kwaliteitskenmerken op de schors kan toetsen aan wat er binnenin het hout zit.  

DAG 2: 

Voormiddag: 

Start met een boswandeling: uitleg over toekomstbomen, voorbeelden van verschillende boomsoorten 

Praktijk: jongwasverpleging uitvoeren in Amerikaanse eik, vogelkers en berk 

Lunch wordt genuttigd in het bos

Namiddag: 

Praktijk: oefening dunning aanduiden in jong loofbestand. Voor- en nadelen van ringen.   

Demo: eiken onder scherm opsnoeien en uitleg over begeleidingssnoei  

Avondprogramma: quiz

DAG 3: 

Voormiddag: 

Demonstraties van bosexploitatie:

• Vellen en slepen met paard 
• Boomstammen uitslepen met de lier 
• Kabelondersteunde velling 

Lunch wordt genuttigd in het bos

Namiddag: 

De deelnemers worden in kleine groepen verdeeld naargelang ervaring/interesse. Je werkt dan zelf met de motorzaag in het bos (met eigen PBM’s).  Naargelang het vaardigheidsniveau van elke cursist worden deeltaken zoals vellen, onttakken, sortiment zagen, assistentie met de handlier verdeeld. 

Praktijk in een dunningsbestand van 3-4 ha groot, Amerikaanse eik en grove den. Ernaast wordt gewerkt door twee bosbouwprofessionals. Zo is er indien nodig extra assistentie met de boslier of met trekpaarden beschikbaar. In grote lijnen doen deze mensen hun werk op normaal ritme, zodat cursisten wat kunnen ‘afkijken’.  

Begeleiding door Robbie Goris en Filip de Bleeckere. 

Avondprogramma: Frederik Vaes, beheerder Zoniënwoud Brussels Gewest, vertelt je over zijn ervaring als pionier met ongelijkvormig hooghout in het Zoniënwoud.

DAG 4: 

De hele dag is praktijk met begeleiding van Robbie Goris en Filip de Bleeckere. 

Ernaast wordt gewerkt door professionals met motorzaag en trekpaard.  

Er wordt gewerkt rond bosexploitatie, met de nadruk op velling, sortimenten zagen en uitslepen. Indien gewenst kunnen cursisten ook toekomstbomen opsnoeien of brandhout opwerken.  

De cursisten worden door Robbie op sleeptouw genomen bij het aanduiden van de dunning, waarbij hij alle afwegingen en keuzes toelicht. Ook de volumebepaling van hout (cubering) komt aan bod. 

DAG 5: 

Voormiddag: 

Beheer: bezoek aan een ander bos ter vergelijking (privé bos in Massenhoven/QD-voorbeeldpercelen in Zoersel). Andere boomsoorten, ook oudere bomen en meer menging, andere beheeraanpak, verschillende standplaatsen.  

Lunch wordt binnen genuttigd 

Namiddag: 

Demonstratie: korthout uitrijden met bosbouwtractor 

Uitleg ruimingspistes en bodemkunde/bodemverdichting 

Tijd voor vragen en antwoorden

Evaluatie en afsluiten van de week

• Mee te brengen door deelnemer: persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) motorzaaggebruik (zaagbroek, helm en zaagbotten), weerbestendige kledij en handschoenen 
• Deze opleiding wordt aangeboden in volpension: overnachting, ontbijt, lunch, avondmaal, tussendoortjes en koffie, thee, water zijn inbegrepen van maandagmiddag tot vrijdagmiddag. De catering is smaakvol, gezond en op basis van producten uit korte keten landbouw.  
• Verbruik van andere dranken is ter plaatse persoonlijk af te rekenen. 

• Deze opleiding komt ook in aanmerking voor de erkenningsregeling voor bosexploitanten en kopers van hout in openbare bossen. Als je deze opleiding volgt ben je voor vier jaar vrijgesteld voor het volgen van Permanente Vorming in kader van je erkenning.

Bespaar op de opleiding

• Deze opleiding komt in aanmerking voor de KMO-portefeuille. Zo bespaar je tot 30% op het inschrijvingsgeld.
• Betaal met opleidingscheques. De Vlaamse overheid komt jaarlijks voor 125 euro tussen.
• Deze opleiding is erkend onder het stelsel van Vlaams opleidingsverlof. De opleiding is erkend voor 35 uur en heeft als registratienummer: ODB-1002524.

Mensen met interesse voor de praktische kant van natuurgetrouw bosbeheer. Om studies of een job te verdiepen in de praktijk, om bij het coördineren van werken de job beter te begrijpen, om in eigen bos het beheer in handen te nemen of om ervaring op te doen voor een uitvoerende job in kwaliteitsvol bosbeheer. 

Voorkennis

Je hebt (minimum) de opleiding kettingzaaggebruik ECS1 - onderhoud en doorkorttechnieken gevolgd. Je hebt bij voorkeur al deelgenomen aan een cursus over de basisprincipes van het bosbeheer of je hebt er al notie van door zelfstudie (bv. Praktijkboek Bosbeheer, Ecopedia ...) of een opleiding in de groene sector (hoger onderwijs, Natuurmanagement (vroeger Bosbouwbekwaamheid)).